ازن گازی است تقریباً بی رنگ با بویی خاص شبیه بوی هوای تازه که پس از رعد و برق استشمام می شودو یا بویی که در کنار تخلیه الکتریکی در هوای آزاد به مشام می رسد. در دمای معمولی بصورت گاز است، نقطه جوش آن 112- و نقطه ذوب آن 251- درجه سانتیگراد و چگالی آن 5/1 برابر اکسیژن در شرایط استاندارد می باشد. حلالیت آن در آب کم بوده و با کاهش دما افزایش می یابد. مولکول ازن پایدار نبوده و در نتیجه نمی توان آنرا انبار یا حمل نمود. این امر باعث می شود که تولید ازن همواره در محل مصرف صورت گیرد. لذا مراحل حمل و انبار کردن مواد شیمیایی که مراحلی بسیار خطرناک هستند ، در این روش حذف می شود.
چه ازن ازطریق ماوراء بنفش و چه به صورت صاعقه بوجود آمده باشد، ازن بوجود آمده سریعاً تمام آلاینده های محیط را اکسید می نماید و نتیجه این اکسیداسیون تنها مواد اکسید شده و اکسیژن می باشد .
O3 در طبیعت نمی تواند بصورت پایدار باقی بماند و سریعاً به O و O2 شکسته می شود.O2 مولکولی پایدار است که میزان اکسیژن محیط را بالا می برد ولی اتم O (اکسیژن نوزاد یا اکسیژن فعال) نمی تواند منفرداً به زندگی خود ادامه دهد و باید با آلاینده ها ترکیب شود و آنها را بصورت اکسیدهای پایداردرآورد. به همین خاطر است که ترکیب عمده اکسیژن فعال با سایر مواد یا موجودات است و نه ترکیب ازن.
باید توجه داشت در حالتی که ازن تولید می شود ، درفضا O1 ، O2 و O3 بصورت همزمان وجود دارند و بهمین دلیل ترکیب را به صورت Ox نشان می دهند که x می تواند 1 یا 2 یا 3 باشد.
O2 بصورت پایدار باقی می ماند O3 به O2 و O1 تغییر می یابد که O2 باز پایدار می ماند و O1 باعث ضدعفونی می شود. در نتیجه این اکسیژن فعال و یا نوزاد است که باعث ضدعفونی طبیعت از زمان بوجود آمدن آن تا ابدیت خواهد بود. به همین دلیل است که می توان اکسیژن فعال را ضدعفونی کننده اهورایی نامید. اکسیژن فعال ، اکسیژن نوزاد و ازن در این طرح به صورت مترادف به کار گرفته شده اند.
ازن یک گاز ناپایدار است و هنگامی که مولکول های اکسیژن به اکسیژن اتمی شکسته می شود، تولید می گردد. ازن را می توان از طریق الکترولیز، واکنش فوتوشیمیایی یا واکنش پرتو شیمیایی و از طریق تخلیه ی الکتریکی تولید کرد. ازن اغلب توسط نور فرابنفش و در هنگام رعد و برق تولید می شود. روش تخلیه الکتریکی به منظور تولید ازن در گندزدایی آب و فاضلاب به کار می رود.
ازن در دمای اتاق یک گاز آبی رنگ با بویی زننده است. به دلیل داشتن بو، می توان پیش از ایجاد آسیب به سلامت فرد ازن را شناسایی کرد. پایداری آن در هوا بیش از پایداری آن در آب است اما در هر دو مورد در حد چند دقیقه خواهد بود. ازن گازی هنگامی که غلظت آن به حدود 240 گرم بر متر مکعب (20 درصد وزنی در هوا) برسد قابل انفجار است.
ازن ژنراتور نیز مانند سایر روش های گندزدایی آب دارای مزایا و معایب است.
در جدول زیر مزایا و معایب ازن ژنراتور به طور خلاصه بیان شده است.
ازن مورد استفاده در پزشکی باید خالص باشد و میزان غلظت ازن باید توسط پزشک مورد تایید قرار بگیرد. کاربرد ازن در پزشکی برای از بین بردن باکتری، از بین بردن قارچ، و جلوگیری از رشد ویروس و ضدعفونی کردن زخم ها و همچنین درمان بیماری های باکتریایی و ویروسی استفاده می شود.
بیماری هایی که کاربرد ازن در معالجه آنها موثر است به شرح ذیل است:
پیش تصفیه فاضلاب صنعتی
پیش تصفیه بعضی از عملیات واحد و فرآیندهای واحد را در بر می گیرد که جهت تولید یک پساب مناسب برای تصفیه ی بیشتر مناسب با هم ترکیب شده و در یک توالی منطقی قرار گرفته اند. اگر فاضلاب خام حاوی آلاینده های غیرقابل تجزیه باشد، پیش تصفیه عمدتا با استفاده از عملیات واحد صورت می گیرد و اگر فاضلاب حاوی آلاینده های سمی و قابل تجزیه باشد، در ابتدا پیش تصفیه با هدف حذف پیش سازها و سپس ایجاد شرایط مساعد برای میکروارگانیسم ها جهت فعالیت موثر می باشد.
ترکیب عملیات واحد و فرایندهای واحد جهت دستیابی به میزان پیش تصفیه مطلوب ضروری است.
عملیات واحد مورد استفاده عمدتا شامل: آشغال گیری، ته نشینی و شناورسازی، اختلاط، یکنواخت سازی و انتقال گازها هستند. واحدهای فرآیندی به کار رفته شامل تصحیح PH، انعقاد، اکسیداسیون و احیاء هستند.
هنگامی که فرآیندهای واحد ذکر شده در بالا به کار می روند، ترکیب فرآیندهای واحد وعملیات واحد مورد نیاز است. زیرا فرآیندهای واحد باعث تبدیل جامدات محلول یا کلوئیدی به حالت قابل ته نشینی می شوند. مطالعه ی تفضیلی تصفیه پذیری فاضلاب، مفید بودن عملیات و فرآیندهای واحد را نشان داده اند.
هنگامی که فاضلاب صنایع به فاضلاب رو مشترک تخلیه می شود، منجر به ایجاد تصفیه خانه مشترک شده و در هنگام تخلیه به درون فاضلاب شهری، تصفیه خانه فاضلاب نیاز است که برای هر دو مورد پیش تصفیه لازم است. در مواردی که فاضلاب ها خیلی قوی باشند، ممکن است تصفیه بیولوژیکی صنعت جهت تولید پساب مطلوب برای تخلیه به تصفیه خانه مشترک پساب یا تصفیه خانه فاضلاب ضروری باشد.
آب یک اکوسیستم خیلی پیچیده ای است که تغییرات فیزیکی ؛ شیمیایی و بیولوژیکی در آن رخ می دهد که اغلب آنها قابل جلوگیری هستند. برای مثال؛ آلوده کننده های آلی باعث تهی شدن اکسیژن آب شده و بر زندگی ماهیان اثر می گذارند. ازت و فسغر رشد آلگ ها را تسریع می کنند و فلزات سنگین و مواد آلی تجزیه ناپذیر ممکن است در زنجیر غذایی تجمع یابند.