انعقاد الکتریکی ( الکتروکواگولیشن ) عبارت است از تولید مواد منعقدکننده در محل با استفاده از تجزیه الکتریکی الکترودهای آلومینیوم یا آهن تولید یون های فلزی در آند و گاز هیدروژن در کاتد انجام می گیرد.
در روش انعقاد الکتریکی ( الکتروکواگولیشن ) عمل تصفیه طی سه مرحله انجام می گیرد:
در این روش همزمان با خورده شدن آند، در کاتد گازهای الکترولیت عموما گاز هیدروژن تولید می شود که منجر به شناورسازی بیش تر می گردد.
در انعقاد الکتریکی ( الکتروکواگولیشن )، فلزاتی از قبیل آهن و آلومینیوم اغلب بعنوان آند استفاده می شوند که با اکسیدشدن، هیدروکسیدها، اکسی هیدروکسیدها و هیدروکسیدهای پلیمری را تولید می کنند.
مکانیسم اثر ازن و کلر بر روی میکروارگانیسم ها کاملا متفاوت است. ازن بر روی دیواره میکروارگانیسم ها تاثیر می گذارد در حالی که کلر می بایستی از دیواره عبور کرده و دقیقا روی هسته عمل کند بنابراین ازن 3000 بار سریعتر از کلر عمل استریل نمودن را انجام داده و چون ازن روی دیواره تاثیر می گذارد طیف استریل کنندگی آن بسیار گسترده می باشد و باعث از بین رفتن میکروب ها و ویروس ها موجود در آب استخر از جمله وبا، هپاتیت و … می شود در صورتی که کلر این توانایی را ندارد.
کلر با بعضی از املاح آب تشکیل نمک داده که این نمک بر روی سطوحی مثل کاشی و سرامیک رسوب می دهد، در صورتیکه ازن نه تنها تشکیل نمک نداده بلکه به شفاف سازی آب کمک می کند. بدین صورت که بار ذرات معلق ریز ( کلوئیدی ) در آب را که باعث تیرگی آب می شوند را خنثی نموده و ذرات معلق را به هم می چسباند، که بدین ترتیب باعث موثرتر عمل کردن فیلتر موجود می شود.
ازن برخلاف کلر، ترکیبات فرعی مضر و سرطان زا مانند تری هالومتان ها تولید نمی کند. و بعد از ازناسیون اگر گاز اضافه باشد به حالت اکسیژن خالص در می آید و هیچگونه مواد زایدی باقی نمی گذارد. در نتیجه این اکسیداسیون، اکسیژن محلول در آب افزایش یافته و کیفیت آب استخر بهبود می یابد.
ازن کمتر از کلر باعث خوردگی دیواره استخر، لوله ها و … شده و ماندگاری آب استخر را نیز افزایش داده و باعث از بین رفتن بو، رنگ و طعم موجود در آب استخر می شود.
ثابت شده است که تغییر شکل ناخن، قرمزی چشم ها و خارش پوست و همچنین ابتلای غیرمعمول غریق نجات ها و شناگران حرفه ای به آسم، ناشی از بخارات سمی حاصل از کلر در محوطه استخرها بوده است که این موارد در هنگام استفاده از سیستم ازن بوجود نمی آید.
ازن باعث حذف کلیه مواد آلی در آب می شود که با توجه به حذف آنها حتی در صورت اضافه کردن کلر باقیمانده به هیچ عنوان ترکیبات کلرآمیدی بوجود نخواهد آمد.
روش های معمول برای ضدعفونی در صنایع شستشو و بسته بندی سبزیجات، استفاده از مواد شیمیایی مانند مایع ظرفشویی، کلر، نمک پرکلرین و … می باشد که هر یک از این مواد با توجه به اثر ضدعفونی کنندگی عوارضی را نیز با خود به همراه دارند از جمله نمک طعام به هیچ وجه در ضدعفونی سبزیجات موثر نیست، کلر که در غلظت کم بی تاثیر و در غلظت زیاد بعد از ضدعفونی کردن سبزیجات بوی نامطبوعی از خود به جای گذاشته و در عمل محصول را غیر قابل مصرف نموده و باقیمانده آن در محصولات خطرناک و سرطان زا است و یا مایع ظرفشویی که مصرف آن در این صنایع ممنوع می باشد. به هرروی با توجه به مصرف بالا و حساسیت در رعایت اصول بهداشتی این محصولات که طیف وسیعی از آلودگی را با خود دارند میتوان از ازن به عنوان ضدعفونی کننده ای قوی، با قابلیت از بین بردن انواع میکروارگانیسم ها ( قارچ، کپک، باکتری، ویروس و … ) نام برد.
ازن یک میکروب کش و ضدعفونی کننده بسیار موثر است.
شستشوی سبزیجات و میوه ها با آب ازن دار در مدت زمان 6 ثانیه، سبب ماندگاری محصول در دمای 45 درجه سانتیگراد و افزایش طول عمر محصول می گردد. همچنین مطالعات جدید نشان داده که تزریق ازن در انبار مرکبات از رشد عادی کپک های سبز و آبی جلوگیری می کند و رشد عوامل قارچی که میوه های انبار شده به آنها آلوده هستند و خسارات ناشی از آنها را به شدت کاهش می دهد. به نظر می رسد که در کشور ما اکثر میوه جات انبار شده دارای آلودگی قارچی و کپک هستند و این مساله بخصوص در صادرات میوه مشکل آفرین است. استفاده از ازن به منظور مبارزه با کپک و عوامل قارچی در سردخانه ها بسیار ضروری است. یک جنبه مفید دیگر ازن برای افزایش طول عمر نگه داری میوه جات تازه و محصولات مشابه ( مثل گوجه فرنگی ) به توانایی ازن برای نابودی اتیلن مربوط می شود. اتیلن از محصولات انبار شده که در حال رسیدن هستند متصاعد می شود و فرآیند رسیدن میوه ها را تسریع و عمر نگه داری آنها را کاهش می دهد که ازن با واکنشی که با این گاز انجام می دهد اثر آن را از بین می برد. ازن سالیان زیادی است که برای جلوگیری از رسیدن موز در طول حمل و نقل آن مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه بکارگیری ازن در شستشوی میوه و سبزیجات به این ترتیب است که ازن با آب مورد استفاده جهت شستشو ، توسط تجهیزات خاصی مخلوط شده و این آب علاوه بر اینکه کاملا پاک و عاری از هر گونه باکتری، قارچ و ویروس شده به دلیل وجود مولکول های ازن در آن خاصیت ضدعفونی کنندگی داشته و آلودگی های موجود در محصولات را کاملا از بین برده و در نهایت باعث پاکی و افزایش ماندگاری در محصول می گردد.
هر چند کاربرد آب شیرین کن در تصفیه آب و فاضلاب قدمت چندان طولانی ندارد اما به دلیل پتانسیل تولید آب با کیفیت بالاتر جهت رعایت قوانین سخت گیرانه تصفیه آب، خودکار بودن بیشتر، جذابیت بیشتر و راهبری آسان تر، بعنوان یک گزینه مطرح شد و در دو دهه اخیر تعداد زیادی تصفیه خانه های بزرگ از نوع آب شیرین کن در سراسر دنیا بکار گرفته شده است. با این وجود، یکی از مشکلات اصلی آب شیرین کن تولید جریانی از آب تغلیظ شده می باشد. جریان تغلیظ شده یا دفعی غشا بخشی از جریان تغذیه است که از غشا آب شیرین کن عبور نکرده و حاوی اجزا غیر قابل نفوذ از غشا یا مواد حذف شده توسط غشا آب شیرین کن می باشند و باید به روش مناسبی دفع گردند.
حجم جریان دفعی بسته به نوع غشا آب شیرین کن متفاوت است. جریان های دفعی حاوی املاح گوناگون با غلظت های زیاد می باشد. دارای قلیاییت، سمیت و شوری زیاد می باشند که بر روند تصفیه و دفع آنها تاثیر دارد. باید سعی نمود تا حجم جریان های تغلیظ شده را با روش های گوناگون به حداقل رساند زیرا هزینه تصفیه و دفع آنها زیاد است.
جریان دفعی از غشا آب شیرین کن حاوی مقادیر زیادی جامدات محلول و مقادیر کمی جامدات محلول می باشد. مقدار جریان دفعی از غشا آب شیرین کن معمولا از 10 تا 50 درصد حجم آب تصفیه شده متغیر است. اما حجم جریان دفعی تولیدی به خصوصیات بهره برداری غشا و ضریب انتقال جرم جز حل شده آب بستگی دارد. جریان دفعی ممکن است شفاف یا رنگی باشد. انتظار می رود هر ماده یا ترکیبی که در محلول تغذیه وجود دارد در جریان دفعی حضور داشته باشد. بسته به کیفیت آب مورد تصفیه آلاینده های جریان دفعی تصفیه آب از فرآیندهای مختلف تصفیه آب از جمله فرآیندهای غشایی بشرح زیر می باشد:
pH جریان دفعی به دلیل غلظت قلیاییت بالاست و احتمالا ترسیب فلزات را در چاههای دفع افزایش می دهد.
ازن در صنعت کاربردهای متفاوتی دارد. یکی از این کاربردها، کاربرد ازن در تصفیه هوا است.حذف ویروس و باکتری با استفاده از گاز ازن امکان پذیر است.
گاز ازن میتواند با اکسید نمودن کامل باکتری ها ویروس های باعث ضدعفونی شدن محیط گردد و همچنین با واکنش با فلزات سنگین و گازهای مونواکسید کربن و دی اکسید کربن میتواند هوای محیط را تصفیه نماید.
گاز ازن بسیار اکسنده است و در تماس با محیط، باکتری ها و یروس ها را از بین می برد.
ازن ژنراتور علاوه بر میکروب زدایی تمامی سطوح، برای گندزدایی لباس های بیمارستانی در رختشورخانه مفید است.