در اثر تعویض یونی، کاتیون ها یا آنیون های موجود در محلول و یا کاتیون های موجود در محلول با کاتیون ها و آنیون های موجود در رزین تعویض می شوند به گونه ای که هم محلول و هم رزین از نظر الکتریکی خنثی باقی می مانند.
رزین های تعویض یونی را می توان به دو گروه بزرگ رزین های کاتیونی و رزین های آنیونی تقسیم نمود که هر گروه شامل نوع ضعیف و نوع قوی می باشند. به طور کلی رزین های نوع قوی در محدوده وسیعی از pH و رزین های نوع ضعیف در یک محدوده کوچکی از pH مناسب هستند.
رزین های کاتیونی
رزین های کاتیونی قوی بصورت سدیمی برای کاهش سختی آب به کار می روند. رزین های کاتیونی سدیمی از نوع قوی نه فقط کاتیون های سختی آور آب بلکه همه یون های فلزی را با سدیم تعویض می کنند. برای احیا این نوع رزین ها کافی است رزین با آب نمک شستشو داده شده تا رزین به فرم اولیه خود تبدیل شود.
وقتی آب از روی رزین های آنیونی از نوع قوی عبور نماید، بنیان اسید توسط این نوع رزین جذب شده و به جای آن یون هیدروکسید آزاد می شود.
بنابراین آب حاوی املاح در اثر عبور از روی رزین های آنیونی و کاتیونی همه املاح خود را از دست می دهد و آب بدون یون حاصل می گردد.